गंभीरगड

प्रकार : वनदुर्ग.

उंची : ६८६ मी. समुद्रसपाटीपासून.

जवळचे गाव : व्याहाळी.

मार्ग : ठाणे-मनोर-चारोटी-सायवान - व्याहाळी.

मुंबई-अहमदाबाद महामार्गावर तलासरी आहे. तलासरीच्या आग्नेयेला गंभीरगड किल्ला आहे. तलासरी-उधवा-सायवान गाडी रस्त्यावर व्याहाळी गावाचा फाटा आहे. चारोटी-कासा- सायवान-व्याहाळी असेही येता येते. व्याहाळीतून गंभीरगडाची पायवाट आहे. दांडाने वर चढल्यावर तटबंदी लागते. पूर्व कड्याखाली पाणी आहे. माथ्यावरून विस्तृत प्रदेश दिसतो. मुक्कामायोग्य जागा येथे नाही.

गंभीरगड म्हणजेच गंभीरगड किल्ला, जो महाराष्ट्रातील ठाणे जिल्ह्यातील नालासोपारा तालुक्यात स्थित आहे. हा किल्ला पश्चिम घाटात, समुद्रसपाटीपासून सुमारे ३०० मीटर उंचीवर आहे आणि हा किल्ला ऐतिहासिक आणि भौगोलिक दृष्ट्या महत्त्वाचा आहे. गंभीरगड किल्ल्याबद्दलची माहिती खालीलप्रमाणे:

इतिहास: गंभीरगड किल्ल्याचा इतिहास कमी प्रमाणातच ज्ञात आहे. किल्ला प्राचीन काळात किल्लेदारांनी वापरला असावा. काही इतिहासकारांच्या मते, किल्ल्याचा वापर विविध राजवटींनी केला असेल, परंतु तत्त्वतः हा किल्ला छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या काळात महत्त्वाचा ठरला.

भौगोलिक स्थान: गंभीरगड किल्ला पश्चिम घाटाच्या डोंगररांगेत स्थित आहे. किल्ल्याच्या पायथ्याला घनदाट वनस्पती असून, किल्ल्यावरून निसर्गाची सुंदर दृश्ये दिसतात.

रचना: किल्ल्याची रचना तटबंदी, बुरुज आणि काही आर्किटेक्चरल अवशेषांसह आहे. किल्ल्यावर विविध तटबंदीच्या अवशेषांमुळे आणि सुरक्षेसाठी वापरलेल्या संरचनांमुळे त्याची ऐतिहासिक महत्त्व स्पष्ट होते. किल्ल्याच्या तटबंदीच्या भागात असलेले मोठे दगड आणि किल्ल्याचे अवशेष त्याच्या प्राचीन वैभवाचे सूचक आहेत.

प्रवेश: गंभीरगड किल्ल्यावर पोहोचण्यासाठी पर्यटकांना नालासोपारा किंवा आसपासच्या गावातून पायवाटा वापराव्या लागतात. किल्ल्यावर पोहोचण्यासाठी ट्रेकिंग करणे आवश्यक आहे. पायवाट साधारणतः चढाव आहे, त्यामुळे ट्रेकिंग करताना विशेष काळजी घेणे आवश्यक आहे.

निसर्ग: किल्ल्याच्या परिसरात विविध वनस्पती, पक्षी आणि प्राणी आढळतात. येथे चांगले ट्रेकिंग अनुभव घेता येतो. निसर्गप्रेमींना आणि ट्रेकिंगसाठी उत्सुक असलेल्या व्यक्तींना येथील वातावरण आवडेल.

अभियान: गंभीरगड किल्ल्यावर ट्रेकिंग आणि अन्वेषण करण्याची सोय आहे, परंतु येथे राहण्याची सोय उपलब्ध नाही. त्यामुळे, किल्ला भेटीचा अनुभव दिवसभराचा असावा लागतो.

सावधगिरी: ट्रेकिंग करताना, योग्य पायवाटेचा वापर करणे, स्थानिक मार्गदर्शकाची मदत घेणे, आणि सर्व आवश्यक सुरक्षेची काळजी घेणे महत्त्वाचे आहे.

गंभीरगड किल्ला एक ऐतिहासिक आणि निसर्गरम्य स्थान आहे. किल्ल्यावरून फडकणारी ऐतिहासिक अवशेषे आणि निसर्गाचे सौंदर्य पाहण्याचा अनुभव पर्यटकांना विशेष आनंद देतो.