बल्लाळगड

प्रकार : गिरिदुर्ग.

उंची : १०० मी. समुद्रसपाटीपासून.

जवळचे गाव : काजळी.

मार्ग : ठाणे - मनोर- तलासरी - काजळी.

मुंबई-अहमदाबाद महामार्गावर तलासरी हे तालुक्याचे गाव आहे. तलासरीच्या उत्तरेकडे काजळी गाव आहे. महामार्गावरील काजळी फार्म जवळ बल्लाळगड हा छोटासा किल्ला आहे. झुडपांनी झाकलेल्या या टेकडीवर चढण्यासाठी उत्तरेकडून सोपा मार्ग आहे. तटबंदी तसेच इतर अवशेष पाहायला मिळतात. गडामध्ये पाणी नाही. मुक्कामासाठी काजळी फार्मजवळील शाळा उत्तम आहे.

महाराष्ट्र आणि गुजरातच्या सीमेवर बल्लाळगड नावाचा एक डोंगरी किल्ला आहे. पालघर जिल्ह्यातील तलासरी तालुक्यात, मुंबई – अहमदाबाद महामार्गानजीक स्थित असलेला हा किल्ला पायथ्यापासून ५०० मीटर उंचीवर आहे. या भागात असणाऱ्या सेगवा, असावा, अशेरीगड इत्यादी इतर किल्ल्यांच्या मानाने बल्लाळगडाची उंची पायथ्याच्या काजळी गावापासून कमी असल्याने अर्ध्या तासात किल्ला सहज पाहता येतो.

काजळी गावात गोरखचिंचेचे अनेक विशाल वृक्ष आहेत. पोर्तुगीजांनी भारतात आणलेली ही झाडे आहेत. काजळी हे बल्लाळगडाच्या पायथ्याचे गाव आहे. येथे जाण्यासाठी मुंबई – अहमदाबाद महामार्गावरील तलासरी गाठावे लागते. त्यापुढे सुमारे १९ किमीवर काजळी गाव आहे. मुंबईपासून हे अंतर साधारणतः १४९ किमी आहे. बल्लाळगडावर राहण्याची सोय उपलब्ध नाही.

बल्लाळगडाच्या माथ्याच्या जवळ एका झाडाखाली एक वीरगळ आहे, ज्यावर एक योद्धा घोड्यावर बसलेला दाखवलेला आहे. हा घोडा काठेवाडी पद्धतीचा आहे.

वीरगळ पाहिल्यानंतर, बलाळगडाच्या माथ्याकडे चालल्यास चार बुरुजांनी आणि तटबंदीने संरक्षित केलेला माथा दिसतो. त्या माथ्यावर चार बुरुजांचे आणि तटबंदीचे अवशेष पाहायला मिळतात. तटबंदी १५ फूट उंच आणि ५ फूट रुंद आहे, आणि ती मोठ्या दगडांनी बांधलेली आहे. तटबंदीमध्ये शौचकूप देखील तयार केलेले आहेत. तटबंदीच्या आत दोन मोठे हौद आहेत, ज्यात दगड आणि पालापाचोळा पडल्याने ते भरून गेले आहेत. काजळी गावाच्या मागे बल्लाळगड स्थित आहे. गावातील शाळेसमोर एक गोरखचिंचेचे झाड आहे. त्या झाडाच्या डाव्या बाजूच्या मळलेल्या पायवाटेने १० मिनिटांचा चढ करून किल्ल्यावर पोहोचता येते.